كشور ايران، يكي از قديمي ترين كانون هاي شكل گيري تمدن در دنيا محسوب مي شود و با داشتن بيش از ۹ هزار سال قدمت، در زمره كشورهايي با تاريخ كهن قرار دارد. تاريخ اسكان بشر در فلات ايران به دوره نوسنگي بازمي گردد و قديمي ترين كانون هاي سكونت بشر در ايران، در مجاورت كوه هاي زاگرس و البرز شكل گرفته است.
مهم ترين كانون هاي باستاني ايران عبارت از تپه سيلك كاشان، تپه حصار دامغان، تورنگ تپه گرگان، تپه حسنلو در آذربايجان، تپه مارليك در رودبار و هم چنين شوش كه در خوزستان است. كاوش هاي باستان شناسي در اين كانون ها، حاكي از وجود آثاري است كه قدمت برخي از آنها به هزاره پنجم پيش از ميلاد بازمي گردد.
مهاجرت قوم هاي آريايي به فلات ايران از هزاره دوم پيش از ميلاد آغاز شد.از ميان قوم آريايي، پارت ها در خراسان، مادها در غرب و پارس ها در جنوب ايران مستقر شدند كه در اين ميان امپراتوري مادها در هگمتانه يا همدان كنوني پا گرفت.
هخامنشيان پس از پيروزي بر مادها و تسخير پايتخت آنان، نخستين امپراتوري بزرگ ايران را تشكيل دادند. به طوري كه حدود متصرفات آنان در زمان داريوش اول (۴۸۵ -۵۲۲ ق.م) از جلگه رود سند در مشرق تا مرزهاي يونان در مغرب مي رسيد.
بناهاي تخت جمشيد و پاسارگاد از آثار اين دوره اند كه جزو باارزش ترين بناهاي باستاني ايران و جاذبه هاي جهانگردي جهان به شمار مي روند.
پس از انقراض هخامنشيان و به آتش كشيده شدن تخت جمشيد توسط اسكندر، سلوكي ها به مدت كوتاهي بر ايران تسلط يافتند. در حدود سال ۲۵۰ ق.م پارت ها كه يكي از قوم هاي سواركار آريايي بودند از خراسان به سمت غرب و جنوب غربي پيشروي كردند و امپراتوري خود را در تيسفون بنيان نهادند. اين امپراتوري تا سال ۲۲۴ پس از ميلاد دوام يافت.
ساسانيان با پيروزي بر آخرين پادشاه پارتي در ۲۲۵ م . امپراتوري جديدي به وجود آورند كه تا اواسط قرن هفتم ميلادي دوام آورد.
از دوره ايران باستان، آثار تاريخي و بناهاي بسياري به جامانده است كه در اين زمينه مي توان علاوه بر تخت جمشيد و پاسارگاد به شوش، شوشتر، همدان، فيروز آباد، نقش رستم، تاق بستان، سروستان و نيشابور اشاره كرد.
پيشروي اسلام در ايران در نيمه اول قرن هفتم ميلادي و پس از فروپاشي امپراتوري ساساني روي داد. از آن پس دوره جديدي در تاريخ ايران آغاز شد كه دگرگوني هاي بنيادي بسياري در اوضاع اجتماعي، سياسي، مذهبي، حكومت و مردم به وجود آورد. با روي كار آمدن خلفاي اموي و عباسي جنبش هاي استقلال طلبانه قابل توجهي در ايران شكل گرفت و در ادامه منجر به تسلط قوم هاي بيگانه آسياي مركزي مانند تركان سلجوقي، مغول ها و تيموريان شد.
در دوره صفويان دومين امپراتوري بزرگ ايران پا گرفت و مذهب تشيع رسميت پيدا كرد. با انحطاط و سقوط صفويان، حكومت هاي افشاريان و زنديه بر اريكه قدرت تكيه زدند.
پس از حكومت زنديان، حكومت قاجار روي كار آمد و زمينه براي نفوذ قدرت هاي بيگانه نظير روس و انگليس فراهم شد. در همين دوره جنبش هاي اجتماعي تنباكو، انقلاب مشروطيت، قيام جنگل و قيام شيخ محمد خياباني به وقوع پيوست و پس از سقوط قاجار ، با روي كار آمدن رضا خان ميرپنج، سلسله پهلوي روي كار آمد.
پس از سقوط دولت رضا خان، محمد رضا پهلوي، پس از پدرش به حكومت رسيد. وي كه دومين و آخرين پادشاه ايران محسوب مي شود با كودتاي ۲۸ مرداد، قدرت استبدادي خود را تحكيم كرد. اما سرانجام به رهبري حضرت آيت الله خميني و خواست اكثر مردم ايران، انقلاب شكوهمند اسلامي در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ به پيروزي رسيد.
با برچيده شدن سلسله استبدادي پهلوي، نظام سياسي ايران پس از ۲۵۰۰ سال از نظام سلطنتي به نظام جمهوري اسلامي تغيير يافت. بدين ترتيب در ۱۲ فروردين سال ۱۳۵۸ با راي ۹۸/۲ درصد مردم، نظام جمهوري اسلامي ايران با شعار استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي به عنوان نظام رسمي ايران شناخته شد
.
